Hollivud Studiyaları Süni İntellektə qarşı hücuma keçir

2025-ci ilin iyunun 11-də Disneylə Universalın adından gələn şok edici xəbər bütün dünyanı silkələdi. Bu iki nəhəng media imperiyası, Kaliforniyanın Mərkəzi Rayon Məhkəməsinə Midjourney adlı süni intellekt şirkətinə qarşı müəllif hüquqlarının pozulması ilə bağlı genişmiqyaslı iddia qaldırdı.

İddianaməyə görə, Midjourney-in süni intellekt sistemi Dart Veyder, Elsa, Baz Laytyer, Şrek, Minyonlar, Homer Simpson, Dəmir Adam, Yoda və digər məşhur personajların “sonsuz sayda qanunsuz surətlərini” yaratmışdır. Bu, sanki “qara bazar”da bu personajların kopyalarını pulsuz əldə etmək kimi görünür. Studiyalar Midjourney-i “plagiatın dərin quyuğu” və “müəllif hüquqlarından sui-istifadə edən” kimi təsvir edirlər.

Disneylə Universalın məhkəmədən üç əsas tələbi var: maddi ziyanın ödənilməsi, münsiflər heyəti tərəfindən araşdırma və qanunsuz süni intellekt məhsullarının yayılmasının dayandırılması üçün məhkəmə qərarı. Bildirilir ki, Midjourney əvvəlki xəbərdarlıqlara və hüquqi tələblərə məhəl qoymayıb.

Lakin, maraqlı məqam odur ki, studiyalar süni intellektin inkişafına tərəfdardırlar. Disneynin baş hüquq müşaviri Horacio Gutierrez süni intellekin gələcəyinə inandıqlarını, amma “piratlığın piratlıq” olduğunu vurğulayıb. NBCUniversal-ın Kim Harris isə bu iddianın bütün rəssamların əməyini və investisiyalarını qorumaq üçün olduğunu bildirib.

Midjourney-in baş icraçı direktoru David Holz hələ də ətraflı açıqlama verməyib. Ancaq istifadəçilərə həftəlik görüşdə məhkəmə prosesinə baxmayaraq, Midjourney-in “çox uzun müddət fəaliyyət göstərəcəyini” söyləyib. Bu hüquqi mübahisə, Hollivud studiyalarının süni intellektlə yaradılmış şəkillərə qarşı ilk böyük hüquqi addımıdır və AI şirkətlərinin gələcək alətlərini necə qurub tətbiq edəcəyini yenidən müəyyən edə bilər.

Hüquq ekspertləri studiyaların güclü dəlil bazasına sahib olduğunu bildirirlər. İddia ərizəsində Midjourney tərəfindən yaradılmış və Disneylə Universal personajlarına çox bənzəyən yüzlərlə şəkil nümunəsi təqdim olunub. Ekspertlər ədalətli istifadə müdafiəsi baxımından bu əsərlərin kifayət qədər “transformativ” olmadığını vurğulayırlar.

Bu məhkəmə prosesi eyni zamanda süni intellektin etikası üçün yeni bir dövrün başlanğıcı ola bilər. Bəzi texnoloji şirkətlər daha geniş ədalətli istifadə müdafiəsi tələb edir, bəziləri isə lisenziyalaşdırma çərçivələri və məzmun filtrini təklif edirlər. Məsələn, Getty Images artıq Stability AI ilə lisenziya müqavilələri bağlayıb. Disneylə Universalın qələbəsi halında Midjourney qanunsuz məzmunu silməli, təlim proseslərini yenidən qurmalı və ya müəllif hüquqlu imicləri istifadə etməzdən əvvəl rəsmi lisenziyalar almalıdır.

Bu dava Hollivudun müəllif hüquqlarının qorunması üçün süni intellektə qarşı mübarizəsində yeni bir mərhələni qeyd edir. Generativ platformaların intellektual mülkiyyət qaydalarına əməl etməsi və ya ciddi hüquqi nəticələrlə üzləşməsi tələb olunur.