ABŞ Səs Üstü Uçuşlara Qadağani Qaldırdı

51 ildən sonra ABŞ-da quru üzərindən səs üstü uçuşlara qoyulan qadağa ləğv edilib. Keçən həftə ABŞ prezidenti Donald Trumpun imzaladığı icra sərəncamı ilə, 1973-cü ildən qüvvədə olan və “Konkord” kimi səs üstü təyyarələrin şəhərlər üzərindən yüksək sürətlə uçmasına mane olan qanun rəsmən başa çatdı.

Bu qadağa, XX əsrin son rübündə ictimaiyyətin sərt etirazları nəticəsində qüvvəyə minmişdi. O zamanlar istifadə olunan səs üstü təyyarələr səs maneəsini aşdıqda yaranan səs partlamaları nəticəsində şəhərlərdə 110 desibelə qədər ani səs dalğaları yaradırdı. Bu vəziyyət, xüsusilə yaşayış məntəqələrində ciddi ekoloji narahatlıq yaradırdı və quru üzərindən səs üstü uçuşların yayılmasını ciddi şəkildə məhdudlaşdırırdı.

Trumpun icra sərəncamına daxil edilən bəyanatlarda səs üstü uçuş texnologiyalarının yenidən Amerikaya yüksək sürətli aviasiya sahəsində liderlik mövqeyi qazandıracağı vurğulanıb. Köhnə qaydaların müasir texnologiyalara uyğun olaraq yenilənəcəyi, daha səssiz, təhlükəsiz və səmərəli yeni nəsil təyyarələrin dizaynı üçün yolun açıldığı bildirilib.

Ticari səs üstü aviasiyanın ən tanınmış nümunəsi olan “Konkord” 2003-cü ildə rəsmi olaraq təqaüdə çıxarılıb. Bu qərarda 2000-ci ildə Paris yaxınlığında baş verən “Air France” hadisəsi ən böyük amil olub. Hadisədə göyərtədəki 109 sərnişin və heyət üzvü həyatını itirib. Bu hadisədən sonra səs üstü ticari uçuşlar üzrə layihələr uzun müddət dayandırılıb. O vaxtdan bəri bütün aviasiya sənayesi yanacaq səmərəliliyi, səssizlik və təhlükəsizlik kimi sahələrə daha çox diqqət yetirib.

Lakin son illərdə həm texnoloji inkişaflar, həm də səs üstü layihələrə yeni təşəbbüslərin marağı bu sahədə yenidən yönəlməyə səbəb olub. Bir çox şirkət keçmiş səhvlərdən dərs çıxararaq daha aşağı səs səviyyəli, ekoloji təsiri az və daha iqtisadi səs üstü təyyarələr üzərində işləyir. Qadağanın qaldırılması ilə səs üstü uçuşların mülki hava nəqliyyatına inteqrasiyası üçün yeni qaydaların hazırlanması gözlənilir.